Najczęstsze problemy zdrowotne wymagające porady gastrologicznej lub żywieniowej
W pracy przedstawiono najczęstsze problemy zdrowotne wymagające konsultacji gastrologicznej. Zarys składa się z sześciu części. Do wielu zagadnień przyporządkowano linki, umożliwiające Czytelnikowi zapoznanie się ze szczegółowymi opracowaniami.
Autor: Prof. nadzw. dr hab. Konrad Kamil Hozyasz
Pierwsze miesiące życia:
Karmienie piersią i pobudzanie laktacji
Mleko matki jest najlepszym pokarmem dla niemowlęcia. Udana laktacja zależy od właściwej interreakcji pomiędzy kobietą i jej potomstwem. Wytwarzanie mleka można wspierać poprzez odpowiednio wysoką podaż płynów, pokarmy (np. zasobne w aminokwas cytrulinę) i zioła prolaktacyjne oraz stymulację noworodka do ssania. Niejednokrotnie pomocne są również psychoterapia i usprawnianie ruchowe położnicy z zabezpieczeniem należnej podaży witamin z grupy B. Zazwyczaj zbyt późno rozpoczęta terapia pobudzająca laktację jest mało skuteczna.
Link: Więcej o karmieniu piersią
http://www.rynekzdrowia.pl/Rynek-Zdrowia/archiwum,Rok-ktory-procentuje,1612,2008,9.html
Wybór mieszanki dla niemowlęcia, które nie może być karmione piersią
Na rynku dostępnych jest kilkanaście mlek początkowych dla niemowląt. Lekarze mają świadomość, że nie ma jednej, uniwersalnie najlepszej mieszanki. Inne mleko wybiera się dla maluszka ze skłonnością do ulewań, zaparć, nieprzerwanie głodnego, czy z bardzo niespokojnym snem (zaburzeniami rytmu czuwania-snu). Zawartość prebiotyków lub probiotyków może decydować, że dane mleko będzie optymalne dla niemowlęcia po antybiotykoterapii. Profilaktyka to podstawowy filar nowoczesnej medycyny. Ocena ryzyka rozwoju chorób alergicznych stanowi ważny przyczynek decyzji o żywieniu mlekiem typu hipoalergenowego (tzw. HA). Udokumentowana alergia na beta-laktoglobulinę lub kazeinę u starszego rodzeństwa pozwoli rozstrzygnąć o wyborze konkretnego mleka HA lub dostępnego na receptę silnego hydrolizatu.
Link: Więcej o mieszankach
http://www.czytelniamedyczna.pl/nowa_pediatria-63
http://www.czytelniamedyczna.pl/medycyna_rodzinna-328
Kolka niemowlęca
Kolka to dolegliwość występująca w różnym nasileniu u ponad 2/3 niemowląt. Ustępuje po kilku tygodniach, rzadziej utrzymuje się przez całe pierwsze półrocze. Sposobów terapii kolki jest wiele, przy czym cechują się one ograniczoną skutecznością. Modyfikacje diety, preparaty ziołowe i zmniejszające napięcie powierzchniowe treści pokarmowej dobiera się w sposób zindywidualizowany. Prawie wszystkie maluszki z kolką początkowo uspakaja szum włączonej suszarki do włosów ale ten sposób wyciszania szybko staje się nieskuteczny.
Niezmiernie ważne jest prawidłowe ustalenie rozpoznania, gdyż alergia pokarmowa, infekcje dróg moczowych, wady przewodu pokarmowego i inne choroby mogą przyjmować kolkową maskę.
Nasilone ulewania i refluks żołądkowo-przełykowy
Obfite ulewania u niemowlęcia stanowią przyczynek do niepokoju wielu rodziców. Dostępne są mieszanki zmniejszające ulewania. Pomocna jest również regulacja częstości i wielkości karmień, odpowiednie układanie dziecka. Istnieje możliwość doboru leków regulujących perystaltykę jelitową i posiłków uzupełniających o właściwościach przeciwulewaniowych. Podejrzenie nieprawidłowości w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego potwierdzają badania obrazowe i czynnościowe.
W leczeniu refluksu żołądkowo-przełykowego wykorzystywane są m.in. leki blokujące wydzielanie żrącego kwasu solnego. Chore dzieci mogą nie przybywać na wadze, są rozdrażnione i płaczą w czasie karmienia.
Link: Więcej o refluksie
http://www.czytelniamedyczna.pl/nowa_pediatria-87
Alergia pokarmowa
Alergia pokarmowa występuje u 5 – 20% niemowląt i stanowi przyczynę m.in. zaburzeń we wchłanianiu substancji odżywczych przez przewód pokarmowy, przewlekłej biegunki, zwiększonej podatności na infekcje dróg oddechowych (np. nawracające zapalenia uszu) oraz atopowego zapalenia skóry (AZS). Astma, katar sienny i alergiczne zapalenie spojówek to częste schorzenia u dzieci starszych, młodzieży i osób dorosłych, które obniżają komfort życia oraz utrudniają naukę i pracę. Zazwyczaj choroby te mają początek we wczesnym dzieciństwie a proces przechodzenia alergii pokarmowej w alergię wziewną określa się mianem marszu alergicznego.
Badania oceniające podatność na alergię oraz diagnozujące choroby alergiczne wykonuje się już od pierwszych tygodni życia. Najlepszym sposobem leczenia jest odpowiednio dobrana dieta eliminacyjna dla dziecka lub karmiącej piersią mamy. Ważne jest dążenie do niewystępowania objawów a nie ich maskowania, np. poprzez smarowanie wykwitów skórnych maściami sterydowymi. Pomocnicza rola przypada lekom antyhistaminowym i innym przeciwalergicznym. Alergiczne zmiany skórne wymagają różnicowania z łojotokowym zapaleniem skóry, histiocytozą, chorobami infekcyjnymi (np. zakażeniem bakterią Staphylococcus aureus), chorobami metabolicznymi (np. fenyloketonurią, niedoborami niezbędnych kwasów tłuszczowych) oraz niedoborami odporności (zespół hiper-IgE, zespół DiGeorga).
Link: Więcej o alergii
http://www.czytelniamedyczna.pl/nowa_pediatria-66
Krew w stolcu
Gdy objaw ten pojawia się po raz pierwszy to nigdy nie powinien być bagatelizowany. Przyczynami są m.in.: wgłobienie i zadzierzgnięcie jelita, infekcyjny nieżyt żołądkowo-jelitowy, alergia pokarmowa, wady anatomiczne, małopłytkowość i inne schorzenia hematologiczne, choroby odbytu.
Zmiany wyglądu stolców
Zmiana zabarwienia stolca na czarny lub zgniło zielony, pojawienie się śluzu lub ropy to wskazania do wizyty u lekarza. Nieprawidłowe stolce oddają maluszki z alergią i nietolerancjami pokarmowymi, z infekcjami jelitowymi. Zmiany składu diety wpływają na wygląd stolców, np. czarne po spożyciu jagód lub soku z aronii, lekko zielonkawe po niektórych mieszankach hipoalergenowych.
Link: Więcej o stolcach
http://babyonline.pl/niemowle_zdrowie_artykul,2316.html?print=1
Zahamowanie przyrostu masy ciała
Niezbędna jest diagnostyka uwzględniająca: przewlekłe infekcje przewodu pokarmowego i dróg moczowych, alergię pokarmową, nietolerancje węglowodanów, zaburzenia wydzielania enzymów trawiennych.
Pierwsze posiłki uzupełniające
W zależności od dotychczasowego rozwoju fizycznego dziecka, ryzyka rozwoju alergii i sposobu żywienia (pokarm matki, mieszanka) dobiera się posiłki uzupełniające. Drobny maluszek i pulchne, szybko rosnące niemowlę mają różne zapotrzebowanie na składniki budulcowe i energetyczne. Inne kaszki są optymalne dla niemowlęcia karmionego piersią a inne dla żywionego mlekiem modyfikowanym.
Nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych
Częstą przyczyną konsultacji u gastrologa są nieprawidłowości w zakresie oznaczeń bilirubiny i transaminaz (ALAT, ASPAT), których pierwotną przyczyną może być niedojrzałość wątroby, uszkodzenia polekowe, zakażenia wirusowe i pierwotniakowe, alergia. U starszych dzieci skąpoobjawowa celiakia czasami ujawnia się poprzez zwiększoną aktywność ALAT.
Drugie półrocze życia:
Rozszerzanie diety. Zagadnienie wyboru żywności tradycyjnej (Slow food and home made food)
W pierwszych dwóch latach życia układ nerwowy dziecka rozwija się bardzo dynamicznie a ewentualne zaburzenia w podaży składników odżywczych mogą mieć nie do końca korygowalne skutki. Tak jak w przypadku osób dorosłych najlepsze są świeże dania z produktów najwyższej jakości. W zależności od tradycji kulinarnej w danej rodzinie ustala się indywidualny schemat rozszerzania diety i wzorcowe menu. Złudne jest przekonanie, że producenci żywności zastąpią rodziców w krytycznym i przemyślanym konstruowaniu diety dla maluszka. Jedną z powszechnie uznanych prozdrowotnych diet dla populacji europejskiej jest dieta śródziemnomorska. Świadomy rodzic powinien przeanalizować, czy w docierającej do niego ofercie żywieniowej dla niemowlęcia znajdują się np. propozycje posiłków zawierających oliwę z oliwek jako główny tłuszcz oraz niskosodową wodę dla zaspokajania pragnienia. Niemowlę warto od początku przyzwyczajać do jedzenia owoców a nie picia pozbawionych błonnika soków, co od lat rekomenduje Amerykańska Akademia Pediatrii. Dziecko nauczone picia wody będzie po nią sięgało w dalszym życiu (a nie pod tzw. soft-drinki). Lekarz powinien przekazać praktyczne wskazówki odnośnie zasad wyboru gotowych produktów i domowego przygotowywania posiłków. Owoce i warzywa, szczególnie łatwo kumulujące azotyny i inne toksyny, powinny pochodzić ze źródła gwarantującego dobrą praktykę rolniczą.
Link: Więcej o rozszerzaniu diety
Zaparcia
Najważniejsze przyczyny zaparć to dieta ubogobłonnikowa, zaburzenia perystaltyki jelitowej, bolesna defekacja, alergia pokarmowa, anatomiczne wady przewodu pokarmowego, zaburzenia rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, zaburzenia metaboliczne (np. w zakresie gospodarki mineralnej). Zaparcia powoduje też wiele leków: przeciwpadaczkowe, moczopędne, preparaty żelaza.
Obok wywiadu dotyczącego objawów choroby i zbadania pacjenta wiele cennych informacji zazwyczaj dostarcza lekarzowi kilkudniowy szczegółowy zapis składu diety.
Przewlekła biegunka
Najczęstsze przyczyny przewlekłej biegunki to infekcje, alergia, celiakia i inne zaburzenia wchłaniania jelitowego, stany zapalne jelit. Leczenie zależy od ustalonej przyczyny: drożdżyca – leki przeciwgrzybiczne i ograniczenie podaży węglowodanów prostych, alergia na białka mleka krowiego – dieta bezmleczna, nietolerancja fruktozy – dieta bez owoców z ograniczeniem warzyw. Ważne jest przywrócenie równowagi mikrobiologicznemu ekosystemowi przewodu pokarmowego.
Link: Więcej o biegunce
Ząbkowanie
Objawy towarzyszące ząbkowaniu są mało specyficzne: niepokój, częstsze pocieranie dziąseł i ssanie palców, ślinienie się i przejściowa utrata apetytu. W populacji polskiej przeciętnie pierwszy ząb wyrzyna się ok. 5-7 miesiąca życia. Możliwe są kilkumiesięczne odstępstwa.
Rodzice poszukując pasty do zębów często ocierają się o absurdy ze strony niektórych producentów – „należy dopilnować aby (małe) dziecko nie połykało pasty ”. Lekarze pomogą dobrać żel lub pastę, którą maluszek będzie akceptował i na początku nauki będzie mógł bezpiecznie połykać. Zagęszczająco-żelująca skrobia modyfikowana z gotowych dań dla niemowląt może oblepiać ząbki. Cząstki pokarmów niezmiksowanych „na gładź” korzystnie wpływają na rozwój jamy ustnej – godne polecenia jest m.in. podawanie surowego jabłka skrobanego łyżeczką lub tartego na szklanej tarce.
Opóźnione ząbkowanie występuje u dzieci z np. krzywicą hipofosfatemiczną, dysplazją czołowo-przynasadową, dystozją obojczykowo-czaszkową, osteodystrofiami oraz narażonych w życiu płodowym na kontakt z różyczką.
Drugi rok życia:
Bóle brzucha
Dolegliwości bólowe mają bardzo różne przyczyny: zaburzenia trawienia, choroby pasożytnicze (np. lamblioza), zapalenie błony śluzowej żołądka, wirusowe zapalenia wątroby, odczynowy obrzęk węzłów chłonnych w obrębie jamy brzusznej towarzyszący infekcjom układu oddechowego. Choroby nowotworowe mogą także objawiać się dolegliwościami ze strony jamy brzusznej. Nieprzemijający lub nawracający ból brzucha są wskazaniami do skonsultowania dziecka u gastrologa.
Link: Więcej o bólu brzucha
http://pml.strefa.pl/ePUBLI/155/02.pdf
Niechęć do jedzenia i zawężone menu
Z niechęcią do jedzenia można walczyć poprzez przygotowywanie zróżnicowanych i atrakcyjnych wizualnie dań, spożywanie posiłków w towarzystwie, wprowadzenie łagodnych stymulatorów łaknienia. Wiele składników pokarmowych udaje się przemycić stosując fortele: żółtko w budyniu, tarte jabłko w kisielu, posiekaną zieloną pietruszkę zmieszaną z mielonym mięsem w pulpecikach.
Coraz częstszą przyczyną spaczenia i braku apetytu jest choroba odzwierzęca toksokaroza. U pacjenta w podstawowych badaniach laboratoryjnych stwierdza się podwyższenie odsetka kwasochłonnych krwinek białych (tzw. eozynofilia) i miana przeciwciał. Zakażenie pasożytami Toxocara zazwyczaj następuje podczas zabaw w piaskownicy.
Link: Więcej o toksokarozie
http://www.czytelniamedyczna.pl/medycyna_rodzinna-288#kod
http://pl.wikipedia.org/wiki/Toksokaroza
Wybór mleka i ograniczanie spożycia cholesterolu
Dziecko musi pić mleko modyfikowane tylko do ukończenia pierwszego roku życia. Spożycie przez dwulatka 0,5L i 1L pełnotłustego mleka krowiego pozostawia odpowiednio 64% i 28% niepokrytego zapotrzebowania kalorycznego, co najlepiej uwiarygodnia tezę, że nieregulowana konsumpcja mleka (ang. milkaholism) może kolidować ze stosowaniem urozmaiconej diety zasobnej we wszystkie niezbędne składniki (np. błonnik pokarmowy, żelazo, cynk, niacynę). Objętość 0,5L arbitralnie uznano za górną granicę rekomendowanego spożycia mleka krowiego przez dzieci w wieku poniemowlęcym. W diecie śródziemnomorskiej alternatywą dla mleka krowiego są jego przetwory: twarogi, jogurty, kefiry oraz dojrzewające sery.
Wraz z odtłuszczaniem mleka zmniejsza się m.in. zawartość lipofilnych witamin. Na przełomie XIX i XX wieku konsumpcja odtłuszczonego mleka przez ludność wiejską, która sprzedawała śmietanę, twarogi i masło mieszkańcom miast, przyczyniała się do częstego występowania ślepoty wskutek awitaminozy A. Mleko krowie o obniżonej zawartości tłuszczu może być stosowane przed ukończeniem 2 roku życia (ale po 12 miesiącu), jeżeli występuje otyłość lub wywiad rodziny jest szczególnie obciążony w kierunku otyłości, zaburzeń gospodarki tłuszczowej oraz chorób układu krążenia powiązanych ze złym odżywianiem.
Niedopuszczalne jest podawanie mleka krowiego nie-poddanego obróbce termicznej (surowego). Podczas zakupów zaleca się wybór mleka pasteryzowanego o jak najkrótszym czasie przydatności do spożycia, gdyż agresywne procesy przetwórcze zmniejszają wartość odżywczą. Klasyczna pasteryzacja polega na ogrzaniu produktu powyżej 60°C a nie więcej niż do 100°C. Mleko UHT (ultra high temperature processing) można tylko okazjonalnie stosować w żywieniu dzieci. Mleko krów z hodowli ekologicznych, które mają umożliwiony wolny wypas i pobór paszy o zróżnicowanej zawartości gatunków roślin, jest najzasobniejsze w witaminy (np. tokoferolu) i nienasycone kwasy tłuszczowe.
Link: Więcej o mleku
http://www.czytelniamedyczna.pl/nowa_pediatria-65
Celiakia
Choroba trzewna (celiakia) należy do nielicznych schorzeń, w których zachodzi ścisłe i długotrwałe powiązanie pomiędzy powszechnie spożywanym produktem spożywczym a zaburzeniami ogólnoustrojowymi. Uwzględniając nasilenie objawów klinicznych celiakię można podzielić na pełnoobjawową, skąpoobjawową i tzw. niemą klinicznie. Choroba może się ujawnić w każdym wieku: od niemowlęctwa po dziewiątą dekadę życia. Zazwyczaj chorzy z bardzo burzliwymi objawami ze strony przewodu pokarmowego są diagnozowani w drugim roku życia. Częstymi objawami celiakii są: przewlekła biegunka (rzadziej zaparcia), bóle brzucha, niedobór masy ciała, opóźnienia rozwoju motorycznego, drażliwość, niskorosłość, zaniki szkliwa zębowego i skłonność do próchnicy, niedokrwistość, hipertransaminazemia. W diagnostyce pierwszoplanową rolę odgrywają badania serologiczne. Analizy prowadzone w USA i Europie Zachodniej pokazują, że przeciętny czas od wystąpienia pierwszych objawów do postawienia rozpoznania wynosi ok. 10lat. Przy podejrzeniu celiakii warto od początku udać się do lekarza wyspecjalizowanego w rozpoznawaniu tej choroby. Obecnie 80% pacjentów ma skąpoobjawowową/lub prawie „niemą” postać choroby. Przyczynami pomyłek diagnostycznych bywa niedostateczne obciążenie glutenem przed pobraniem krwi, niewystępowanie przeciwciał antyendomysialnych u części młodszych dzieci, manifestowanie się choroby wyłącznie w klasie przeciwciał IgG pomimo wykluczenia niedoboru IgA.
Link: Więcej o celiakii
http://www.czytelniamedyczna.pl/medycyna_rodzinna-227
http://www.scielo.br/pdf/anp/v63n2a/a41v632a.pdf
http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1550-8307(06)00251-5
Oporne na leczenie atopowe zapalenie skóry (AZS)
Leczenie atopowego zapalenia skóry nie ogranicza się tylko do stosowania diety, emolientów, antyhistaminików, sterydów i inhibitorów kalcyneuryny oraz unikania ekspozycji na wełnę i przegrzania organizmu. Warto wypróbować suplementację wybranymi mikroelementami i związkami lipidowymi, terapię dezaktywującą oraz hamującą przenikanie antygenów, nieswoiste pobudzanie krążenia krwi w skórze oraz przywracanie równowagi ekosystemu flory skóry.
Link: Więcej o AZS
Trzeci/czwarty rok życia:
Ból brzucha u początkującego przedszkolaka
W większości przypadków przyczyna nie tkwi w brzuchu lecz przytłaczających dziecko emocjach. Współpraca rodziców i personelu pomaga rozwiązać problem. Właściwy rytm dnia, umożliwiający wcześniejsze obudzenie dziecka tak aby miało czas przed wyjściem z domu i spokojnie zjeść, i pobawić się z rodzicem, gwarantuje szybką adaptację.
Zwiększona skłonność do infekcji przewodu pokarmowego
Maluszki częściej chorujące od rówieśników na infekcje przewodu pokarmowego mogą mieć niedobory immunologiczne (np. obniżone stężenia lub nawet brak immunoglobuliny A) oraz zaburzoną strukturę flory jelitowej. Przyczynowo dobrane leczenie pozwala zmniejszyć ilość infekcji.
Anemia. Niedobory witamin
Dzieci różnią się zapotrzebowaniem na witaminy i mikroelementy. Monotonna dieta, częste infekcje, zakażenia pasożytnicze lub inne nierozpoznane choroby mogą skutkować niedoborami pokarmowymi. Dostępne badania diagnostyczne i skuteczne leki gwarantują szybką poprawę. Szczególna troska należy się pacjentom na diecie eliminacyjnej oraz stosujących dietę wegeteriańską.
Link: Więcej o witaminach
http://www.b12.org.pl/readarticle.php?article_id=6
Zaburzenia wchłaniania i wspomagające leczenie dietetyczne chorych z zespołami z kręgu autyzmu, apraksją i ADHD
U chorych częste są objawy ze strony przewodu pokarmowego jak: wzdęcia i nadmierne wytwarzanie gazów jelitowych, bóle brzucha, biegunki i zaparcia. W niemowlęctwie statystycznie częściej występuje refluks żołądkowo-przełykowy, trudności z karmieniem i wprowadzeniem posiłków uzupełniających. W badaniach histopatologicznych wycinków jelitowych stwierdza się często przerost grudek chłonnych i nacieki z komórek kwasochłonnych. Próby czynnościowe wykazują zmniejszoną aktywność laktazy i innych disacharydaz oraz zwiększoną przepuszczalność ściany jelit, którą przypuszczalnie nasilają zaburzenia flory jelitowej (dominacja drożdży Candida). Nie ma uniwersalnej terapii dietetycznej dla wszystkich chorych z zaburzeniami z kręgu autyzmu i apraksją. Zniechęcenie wielu lekarzy względem podejmowania leczenia dietetycznego wynika z braku znajomości tych chorób. Uwzględniając zróżnicowanie na różne fenotypy neurorozwojowe i immunologiczne, zindywidualizowane podejście, polegające m.in. na wstępnym wykonywaniu oznaczeń markerów serologicznych, stężeń mikroelementów, karnityny i witamin, analizie metabolomicznej, pozwala kwalifikować chorych do właściwych podgrup terapii dietetycznej. Jednym dzieciom pomaga dieta bezglutenowa, innym bezkazeinowa, bez cukrów prostych, czy ekstremalnie zasobna w kwasy omega 3 i karnitynę. Rodzice dzieci z ADHD zauważają poprawę na diecie z ograniczoną podażą niektórych pokarmów o wysokim indeksie glikemicznym, czy po zastąpieniu pieczywa pszennego i żytniego wypiekami z orkiszu i pszenicy samopszy. Selekcja odmian roślin uprawnych w ostatnich 200 latach zmierzała nie w kierunku uzyskania cech prozdrowotnych lecz zwiększenia atrakcyjności dla konsumentów i handlowców (np. owoce – większe, słodsze, lepiej znoszące długie przechowywanie i transport). Nadmiar cukrów prostych predysponuje do infekcji grzybiczych. Owoce i warzywa z supermarketów zawierają o ponad połowę mniej cynku i niektórych witamin niż ziemiopłody z upraw ekstensywnych.
Nawracające infekcje układu oddechowego
Większość komórek układu chłonnego, odpowiedzialnego za odporność przeciwinfekcyjną, skupiona jest w układzie trawiennym (! a nie w gardle i oskrzelach). Odpowiednio dobrana dieta pozwala pobudzać aktywność komórek odpornościowych. Duża rola przypada m.in. pokarmom zasobnym w ajugozę, inulinę, β-glukany (doskonałym źródłem jest owsianka) oraz bakterie Lactobacillus plantarum. Produkty spożywcze dla dzieci na bazie jogurtu, których wieczka nie unoszą się podczas przechowywania są jałowe lub zawierają żywe, ale nie-probiotyczne, kultury startowe.
Świąd odbytu
Objaw ten wywołują m.in. zaniedbania higieniczne, nawykowe zaparcia, choroby błony śluzowej odbytu i zakażenia pasożytnicze (owsica, glistnica). Obecnie dostępne są bardzo skuteczne i bezpieczne leki przeciw robakom jelitowym.
Jako profilaktykę zakażeń pasożytniczych warto stosować dawne ludowe sposoby, jak okresowe spożywanie pestek lub potraw z dodatkiem oleju z dyni oraz kwaszonej kapusty.
U dzieci rzadko występuje wypadanie błony śluzowej odbytu wskutek zaparć, przewlekłej biegunki, niedożywienia, mukowiscydozy lub przepukliny oponowo-rdzeniowej.
Dzieci starsze:
Zgaga
Objawy patologicznego cofania się treści pokarmowej z żołądka do przełyku występują codziennie u 3-7% dorosłej populacji. Czynnikami nasilającymi objawy są stres, brak aktywności ruchowej (średnio natężone ćwiczenia fizyczne co najmniej 30min. codziennie zmniejszają objawy ale np. szybkie biegi nasilają!), leżenie przed upływem 2-3 godzin po posiłku, sen bez uniesienia głowy na poduszce, spożycie gazowanych i kofeinowych napojów, owoców cytrusowych, wyrobów czekoladowych i nasycanych aromatem miętowym. Nieustępowanie lub częste nawracanie objawów stanowi wskazanie do podjęcia leczenia farmakologicznego.
Ból żołądka
Stresujące warunki życia i rywalizacja od pierwszych lat edukacji szkolnej sprzyjają rozwojowi stanu zapalnego błony śluzowej żołądka. U większości chorych wiodącym objawem jest ból w nadbrzuszu. Siemię lniane i środki zobojętniające kwas solny nie przynoszą trwałej poprawy. Prawidłowo dobrane leczenie farmakologiczne, uwzględniające zwalczanie zakażenia bakterią Helicobacter pylori, umożliwia niezaburzone funkcjonowanie dziecka.
Przykry zapach z ust (fetor ex ore)
Objaw ten istotnie pogarsza jakość życia nastolatka. Podczas diagnostyki i leczenia najczęściej są brane pod uwagę próchnica, choroby laryngologiczne i stany zapalne górnego odcinka przewodu pokarmowego. Niesłusznie pomija się przerost flory beztlenowcowej, który często stanowi rzeczywiste podłoże tego problemu zdrowotnego.
Zespół jelita drażliwego
Dolegliwości zazwyczaj występują rano lub przed i w trakcie stresujących zajęć. W wakacje i weekendy dziecko czuje się lepiej. Niezbędne jest wykluczenie organicznych przyczyn bólu brzucha i częstego oddawania stolców. Wysiłek włożony w dobranie terapii i edukację pacjenta przynosi dobre efekty.
Powiększenie węzłów krezkowych
Wielu rodziców w czasie diagnozowania bólu brzucha u dziecka napotyka opis powiększonych węzłów krezkowych w badaniu usg. Najczęstszą przyczyną są infekcje jelitowe, w tym choroba Goldena. Szybka diagnoza i leczenie pozwala uniknąć cierpienia chorego oraz rozwoju powikłań, jak np. zapalenia stawów.
Osoby dorosłe:
Celiakia
Celiakia jest chorobą, którą głównie zajmują się lekarze dzieci. Choroba może także ujawnić się i osób dorosłych, a poza tym dorastają pacjenci zdiagnozowani w wieku rozwojowym. Celiakia stanowi jedną z najważniejszych gastrologicznych przyczyn zaburzeń rozrodu, jak bezpłodność, nawykowe poronienia, mała masa urodzeniowa potomstwa, czy brak laktacji. Właściwa diagnoza i leczenie (dieta bezglutenowa, uzupełnienie niedoborów witaminy A i karnityny) umożliwia posiadanie potomstwa kobietom z celiakią.
Link: Więcej o celiakii
Profilaktyka wad wrodzonych przewodu pokarmowego
Rozszczepy wargi i podniebienia to najczęstsze wady wrodzone przewodu pokarmowego (ok. 1/1000 urodzeń). Poznano niektóre czynniki ryzyka wystąpienia rozszczepu jak: palenie papierosów, nieprawidłowy wskaźnik masy ciała (BMI) u przyszłej matki, niedobory witaminy A i cynku, hiperhomocysteinemia. Szczególnie w rodzinach zwiększonego ryzyka wystąpienia rozszczepów jest wskazane wykonanie badań kontrolnych przed zajściem w ciążę.
Link: Więcej o profilaktyce
http://www.czytelniamedyczna.pl/medycyna_rodzinna-100
Prof. Kamil Hozyasz